Ενότητες 1- 6

Ενότητα 1. "Πάλι μαζί!"

Η απλή πρόταση : Διακρίνω το ρήμα από το ουσιαστικό  , μαθαίνω το Υποκείμενο και Αντικείμενο του ρήματος.

Διακρίνω τα γένη και τον αριθμό των ουσιαστικών.

Ερωτηματικές λέξεις.

Οριστικό και Αόριστο άρθρο.

Μαθαίνω τι είναι η παράγραφος.

Βάζω λέξεις σε αλφαβητική σειρά.

Ενότητα 2.  "Στο σπίτι και στη γειτονιά"

Συλλαβισμός

Κύρια ονόματα

Ουσιαστικά – οι πτώσεις τους –  αρσενικά ισοσύλλαβα ,ανισοσύλλαβα

Επίθετα

Ο ενεστώτας

Ενεργητική και παθητική φωνή

Ο ενεστώτας των βοηθητικών ρημάτων είμαι και έχω.

Ενότητα 3.  "Στη γη και στη θάλασσα"

Θηλυκά ουσιαστικά

Η απόστροφος

Τα συνώνυμα

Το κόμμα, το αποσιωπητικό

Κυριολεξία και Μεταφορά

Ενότητα 4.   "Ο κόσμος γύρω μας"

Ουδέτερα ουσιαστικά

Ρήματα σε –ίζω, -ώνω

Το τελικό ν

Ο τονισμός των μονοσύλλαβων λέξεων ή, πού, πώς

Ενότητα 5.   "Πολιτείες ντυμένες στα λευκά"

Παρελθοντικοί χρόνοι

Χρονικοί κι αιτιολογικοί σύνδεσμοι

Παραθετικά επιθέτων

Ουσιαστικά  

λέμε τις λέξεις που φανερώνουν:

ΠΡΟΣΩΠΑ	ΖΩΑ	ΠΡΑΓΜΑΤΑ

           

      Βάζω τις παρακάτω λέξεις  με το άρθρο τους στην κατάλληλη στήλη στον παραπάνω πίνακα

πατέρας, βάτραχος, παπούτσια, γάτες, καλάθι, γιατρός, μολύβι, ελάφι, γιαγιά, βοσκός, μήλο, γουρούνι, ψάρι, μαθήτρια, καρέκλα, θεία, μαξιλάρι, πρόβατα, βότσαλο, άμμος, σβηστήρι, γόμα, θρανίο, Γιάννης, Μαρία, Στέλιος, Εύα, Φίλιππος, χελώνες

     Γράφω ένα  υποκείμενο που να ταιριάζει σε κάθε πρόταση

§         Τα …………………………….παίζουν στην αυλή.

§         Ο ………………………………..γράφει τα μαθήματά του.

§         Η ……………………….διαβάζει ένα βιβλίο.

§         Το ……………………….γαβγίζει δυνατά.

Μία πρόταση για να είναι ολοκληρωμένη πρέπει να έχει πάντα ένα ρήμα .

    

Συμπληρώνω τα ρήματα στις προτάσεις

           

Ο Στέλιος ……………………….. στο τετράδιο του.

Η Μαριτίνα και η Αθηνά ………………νερό.

Ο Κώστας και η Αντιγόνη ……………………αδέρφια.

Η Εύα και η Βασιλική …………………. κρυφτό.

Ο Νικόλας και ο Ντένις …………… το βιβλίο τους.

   

Θυμάμαι ότι Υποκείμενο είναι η λέξη που απαντά στην ερώτηση ποιος; ποια; ποιο;

Υπογραμμίζω τα Υποκείμενα στις προτάσεις

Το νησί είναι καταπράσινο.

Η δασκάλα μπήκε στην τάξη .

Η Ναταλία και η Μαντώ τρώνε.

Τα αγόρια γυμνάζονται.

Τα κορίτσια ήπιαν γάλα.

Οριστικά                         και                    Αόριστα       άρθρα

Οριστικά άρθρα

(ο, η, το)

Τα οριστικά άρθρα φανερώνουν κάτι γνωστό και συγκεκριμένο και μας δείχνουν

            το γένος του ονόματος : αρσενικό (ο), θηλυκό (η), ουδέτερο ( το )

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Πτώσεις	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ονομαστική	ο	η	το
Γενική	του	της	του
Αιτιατική	το (ν)	τη(ν)	το
Κλητική	-	-	-
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Ονομαστική	οι	οι	τα
Γενική	των	των	των
Αιτιατική	τους	τις	τα
Κλητική	-	-	-

 Αόριστα άρθρα

(ένας, μία, ένα)

Τα αόριστα άρθρα φανερώνουν κάτι ( πρόσωπο, ζώο ή πράγμα ) που είναι άγνωστο και δεν ορίζεται,   δηλαδή δε μας λένε  ποιο ακριβώς  πρόσωπο, ζώο ή πράγμα εννοούν

ένας κήπος , μία μπάλα , ένα ποδήλατο

                                         

ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ
Πτώσεις	Αρσενικό	Θηλυκό	Ουδέτερο
Ονομαστική	ένας	μια	ένα
Γενική	ενός	μιας	ενός
Αιτιατική	ένα(ν)	μια	ένα
Κλητική	-	-	-

                                                                                               

 

Συλλαβισμός

 

ξαφνικά	ξαφ-νι-κά	αγάπη
άνθρωπος		μαγνήτης
σύννεφο		πόρτα
κελαηδώ		σόμπα
αυτί		λίμνη
βοηθός		γενναίος
τζίτζικας		ασπρίζω
καλαμπόκι		αντρείος
παρένθεση		ευτυχία
περπατώ		μπαλκόνι

1. Συμπληρώνω  τα άρθρα που λείπουν στο κείμενο.

Τ..... άλλη μέρα ..... πρωί ήμασταν όλοι ..... εκδρομείς σ..... πό­δι για να δούμε ..... ανατολή ..... ήλιου από ..... αντικρινό βουνό  και να χαιρετήσουμε από ψηλά ..... θάλασσα από τ..... πιο ψηλή  κορφή ..... ξακουστού βουνού.

2.Χωρίζω τα παρακάτω  υπογραμμισμένα ουσιαστικά ΜΑΖΙ με τα άρθρα   ανάλογα με το γένος  γένος.

Έδωσα ένα τετράδιο στον Παναγιώτη. Οι φίλες μου κι εγώ πήγαμε εκδρομή στη θάλασσα. Είδαμε έναν ψαρά με το καλάμι του να κάθεται σ’  ένα βράχο.  Τα  πρωινά τα παιδιά παίρνουμε  το δρόμο για το σχολείο κουβαλώντας τις τσάντες  μας .  Οι δρόμοι γεμίζουν  παιδιά που φτάνουν στις αυλές των σχολείων.

Αρσενικά..............................................................................................................

Θηλυκά................................................................................................................

Ουδέτερα..............................................................................................................

3. Αντικαθιστώ  το οριστικό άρθρο (ο, η, το) με το αόριστο ένας, μία, ένα στις παρακάτω προτάσεις του πίνακα  

Οριστικό άρθρο	Αόριστο άρθρο
Ήρθε ο φίλος μου	Ήρθε ένας φίλος μου
Σήμερα είδα το δάσκαλο
Βάψαμε την αίθουσα
Έκλεισα την πόρτα
Κλαδεύω το δέντρο
Κάηκε η λάμπα
Συνάντησα το φίλο μου

- Τι ώρα είναι;  - Ποιος γράφει στον πίνακα;

- Γιατί φωνάζεις; - Ποια είναι η δασκάλα σου;

- Πόσα  τετράδια έχεις;  - Πού πήγες χτες

 Συμπληρώνω με την ερωτηματική λέξη που ταιριάζει .

- ………….αγόρι θέλει να παίξει ποδόσφαιρό;

- …………  μαθητές τέλειωσαν τις ασκήσεις τους;

- ……………δεν ήρθες χτες σπίτι μου να παίξουμε;

-  ……………θέλεις να φύγουμε;

-………………χρήματα έχεις μαζί σου;

-……………….τραγούδια ξέρεις;

- ………………θα πάς διακοπές;

-………………θες τα μακαρόνια; Με κόκκινη ή άσπρη σάλτσα;

2. Γράφω την ερώτηση που ταιριάζει στην κάθε απάντηση Προσέχω να βάζω ερωτηματικό στο τέλος.

- Ποιος λάμπει;                     

-Ο ήλιος λάμπει. 

 -…………………………………………
  - Η Μαριτίνα τραγουδάει.

-………………………………………..                              

-Θα έρθω σε μία ώρα. 
                                  

-Δεν ήρθα, γιατί είχα πυρετό.                        

.

– Θα πάω κινηματογράφο.

– Θα  έρθουμε  όλοι στη γιορτή

3. Συμπληρώνω με το ποιο ή πιο .

-         …………. φόρεμα θα φορέσεις;

-         Θα φορέσω το ……….. μακρύ .

-         ……………καράβι θα πάρετε;

-         Το ………… γρήγορο.

«Κλίση Ουσιαστικών»

1. Αρσενικά ισοσύλλαβα
Ενικός αριθμός
Ονομαστική	ο		παίκτης	ο		άνεμος		ο	αγώνας
Γενική	του		παίκτη	του		ανέμου		του	αγώνα
Αιτιατική	τον		παίκτη	τον		άνεμο		τον	αγώνα
Κλητική	-		παίκτη	-		άνεμε		-	αγώνα
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	οι	παίκτες		οι			άνεμοι	οι	αγώνες
Γενική	των	παικτών		των			ανέμων	των	αγώνων
Αιτιατική	τους	παίκτες		τους			ανέμους	τους	αγώνες
Κλητική	-	παίκτες			-           άνεμοι			-	αγώνες

                                                                                                                                   

1. Κλίνω τα παρακάτω  ισοσύλλαβα ουσιαστικά

Ενικός αριθμός
Ονομαστική	ο		ναύτης		ο	δάσκαλος		ο	κανόνας
Γενική	του				του			του
Αιτιατική	τον				τον			τον
Κλητική	-				-			-
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	οι				οι			οι
Γενική	των				των			των
Αιτιατική	τους				τους			τους
Κλητική	-			-				-

Ισοσύλλαβα είναι τα ουσιαστικά που έχουν τον ίδιο αριθμό συλλαβών και στον ενικό και στον πληθυντικό αριθμό. Πχ ά-νε-μος, ά-νε-μοι , α-νέ-μων Ανισοσύλλαβα είναι τα ουσιαστικά που στον πληθυντικό αριθμό έχουν περισσότερες συλλαβές .  Πχ κα-φές  , κα-φέ-δες  - παπ-πούς, παπ-πού-δες

 Γράφω το ουσιαστικό της παρένθεσης στη σωστή πτώση και αριθμό. 

Θα με βοηθήσουν τα άρθρα.

      Η μητέρα με τον πατέρα (πατέρας) επισκέφτηκαν το ……………………………(δάσκαλος)……

      Οι ..................................... (ναύτης) ρώτησαν  τον………………………….(καπετάνιος).

      Τους ……………………..(χειμώνας) τα φύλλα των δέντρων πέφτουν.

      Ο………………………….(συμμαθητής) μου μου έδωσε το ………………(λόγος) του ότι δεν πήρε αυτός το ……………………….(χάρακας)

      Ο ………………………(Σεπτέμβριος) είναι ο ένατος από τους δώδεκα ……………..(μήνας)  του ………………………….(χρόνος)

      Υπάρχουν πολλοί……………………………..(άνθρωπος) στην πλατεία.

      Βράχηκαν να ρούχα των ………………………….(άνθρωπος).

      Η θεία μου μάλωσε με το  ……………………(γείτονας).

      Κάθε μέρα τρεις …………………….(δάσκαλος) προσέχουν τους …………………….(μαθητής) που παίζουν στην αυλή το σχολείου.

 Βάζω τις λέξεις σε αλφαβητική σειρά                                                                                                                                                          

Πρώτα τοποθετώ τις λέξεις  με βάση τη σειρά που έχει στο ελληνικό αλφάβητο το πρώτο γράμμα τους. Όταν το πρώτο γράμμα είναι ίδιο, τότε η σειρά τους καθορίζεται από το δεύτερο γράμμα. Αν τώρα, και το δεύτερο γράμμα είναι ίδιο, τη σειρά την καθορίζει το τρίτο γράμμα, κ.ο.κ. Π.χ. άνθρωπος, βάρος, γραφείο, είδος, εικόνα, επαρχία, εύκολο.                                                                                                                           

                                                                                                                                                           

καπέλο, εκκλησία, παιδί, παίζω, βιβλίο, άνθρωπος, αδελφός, πατέρας, δρόμος, καρέκλα,

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

1. Κλίνω τα ανισοσύλλαβα  ουσιαστικά;   ο ψαράς, , ο παππούς

	Ενικός Αριθμός	Πληθυντικός Αριθμός	Ενικός Αριθμός	Πληθυντικός Αριθμός
Ονομαστική	ο ψαράς		ο παππούς
Γενική
Αιτιατική
Κλητική.

Μεταφέρω  στον Πληθυντικό αριθμό και στην ίδια πτώση τις παρακάτω προτάσεις:

1. Ο μαθητής παίζει .	Οι μαθητές παίζουν.
2. Ο γαλατάς έρχεται το πρωί.	……………………έρχονται  το πρωί.
3. Αυτό το βιβλίο είναι του μαθητή.	Αυτά τα βιβλία είναι ………………
4. Δώσε του ανθρώπου να φάει.	Δώστε ………………………………….να φάνε.
5. Τα δίχτυα του ψαρά  χάθηκαν .	Τα δίχτυα ……………………………. χάθηκαν
6. Ο γιατρός φρόντισε τον ασθενή.	………………………………..φρόντισαν τους ασθενείς.
7. Ο επιστήμονας φροντίζει για το καλό του ανθρώπου.	……………………………………φροντίζουν για το καλό …………………………………………..
8. Ο μαθητής ζήτησε βοήθεια από το δάσκαλο.	…………………………………………ζήτησαν βοήθεια από ………………………………………..
9.. Το παιδί χαιρέτησε τον παππού του.	Τα παιδιά χαιρέτησαν ……………………………….

                    Τα Επίθετα

Ο καλός^{(επίθετο)} μαθητής^{(ουσιαστικό)}

Ο μαθητής^{(ουσιαστικό)} είναι καλός^{(επίθετο)}).

Επίθετα ονομάζουμε τις λέξεις που συνοδεύουν τα ουσιαστικά και μας δίνουν πληροφορίες γι’ αυτά. Κλίνονται και στα τρία γένη..

2. Συμπληρώνω βάζοντας τα επίθετα στο σωστό τύπο

Στο ζωολογικό κήπο είδα έναν …………….. (τεράστιος) ελέφαντα.

• Οι γλάστρες του κήπου είναι ……………………….(πράσινος).

• Τα σκυλιά είναι πολύ …………………………..(πιστός) ζώα.

• Ζω σ’ ένα ……………………………………………(μικρός) σπίτι με κήπο.

• Λατρεύω τις …………………………………………….(κίτρινος) ζακέτες.

• Τους ……………………………………………(ζεστός) μήνες του καλοκαιριού μ’ αρέσει να πηγαίνω στη θάλασσα.

• Χάθηκαν τα τετράδια των…………………………………..(μικρός) παιδιών.

• Τελικά αγόρασα την ………………………..(κόκκινος) κασετίνα.

3. Συμπληρώνω   τα κατάλληλα επίθετα

(βαμβακερή, χοντρός, μικρό, τρυφερό, βουνίσιος, πράσινο, γλυκός, λεπτή)

χάδι	μπλούζα
φύλλα	άνεμος
κορμός	κλωστή
καφές	σχοινί

4.  Γράφω  τα αντίθετα επίθετα.

	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
άγριος- άγρια- άγριο
ακριβός- ακριβή-ακριβό
μικρός- μικρή- μικρό
κρύος- κρύα- κρύο

Ο Ενεστώτας

5. Υπογραμμίζω  τα ρήματα:

Κάθε πρωί ξυπνώ, πίνω το γάλα μου και ξεκινώ για το σχολείο. Καθώς πηγαίνω στο δρόμο, συναντώ αρκετούς συμμαθητές μου. Τους καλημερίζω και συζητώ μαζί τους.

6. Γράφω  τα αντίθετα ρήματα:

ανεβαίνω	ανοίγω
λύνω	μπαίνω
ξηλώνω	αρχίζω

7. Φτιάχνω  ρήματα από τις παρακάτω λέξεις:

αρχή	κλήρος
κλειδί	ακριβός
αφρός	πάγος
φανερός	ζεστός

 8.Κλίνω  τα παρακάτω ρήματα.

Εγώ	δένω	Εμείς
Εσύ		Εσείς
Αυτός		Αυτοί

Εγώ	διαβάζω	Εμείς
Εσύ		Εσείς
Αυτός		Αυτοί

9. Κλίνω τα παρακάτω ρήματα

Εγώ	σκλαβώνω	σκονίζω	ορίζω
Εσύ
Αυτός
Εμείς
Εσείς
Αυτοί

 10. Κλίνω τα παρακάτω ρήματα

Εγώ
Εσύ	ζεσταίνεις
Αυτός
Εμείς		συμβουλεύουμε
Εσείς
Αυτοί			λατρεύουν

	Ενεργητική Φωνή	Παθητική φωνή
Ενικός αριθμός
εγώ	λύνω	λύνομαι
εσύ
αυτός
Πληθυντικός αριθμός
εμείς
εσείς
αυτοί

Προσοχή: "με" ή "μαι"

Χρησιμοποιώ την κατάληξη ''-μαι'' , -σαι, -ται στην Παθητική Φωνή στον ενικό αριθμό  του ενεστώτα,
πχ: Εγώ κόβο-μαι, εσύ κόβε-σαι, αυτός κόβε-ται



Χρησιμοποιώ την κατάληξη ''-με'', - τε στην Ενεργητική Φωνή στον  πληθυντικό αριθμό  του ενεστώτα.
πχ: Εμείς κόβου-με, εσείς κόβε-τε

Το βοηθητικό ρήμα «είμαι» 

 στον ενεστώτα

Εγώ είμαι

Εσύ είσαι

Αυτός είναι

Εμείς είμαστε

Εσείς είστε

Αυτοί είναι

Το ρήμα «έχω»

στον ενεστώτα

Εγώ έχω

Εσύ έχεις

Αυτός έχει

Εμείς έχουμε

Εσείς έχετε

Αυτοί έχουν

11. Συμπληρώνω με τον κατάλληλο τύπο του βοηθητικού ρήματος είμαι

- Αυτή  ……………..η παρέα μου και εγώ …………………… ο αρχηγός της.

- Αυτός ………………..ο δάσκαλός μου και εκείνο …………………..το σχολείο μου.

- Εμείς …………………έτοιμοι να φάμε. Εσείς ………………………………..έτοιμοι;

- Η Ντόρα …………………….καλή μαθήτρια; Εγώ δεν ………………..και τόσο.

12. Συμπληρώνω με τον κατάλληλο τύπο των βοηθητικών ρημάτων είμαι και έχω

Η Ζωή  ……………πολλούς φίλους. Όμως η καλύτερή της φίλη ……………………. η Φωτεινή. Αυτές οι δύο  ………………………φίλες εδώ και χρόνια.

Σήμερα η Φωτεινή ……………………τα γενέθλιά της και θα κάνει πάρτι. Στο πάρτι…………………. καλεσμένοι όλοι οι συμμαθητές της. Η Ζωή θέλει να διαβάσει γρήγορα, για να ………………….χρόνο να της αγοράσει δώρο. Το απόγευμα της τηλεφώνησε η Αγγελική.

- Πού ………………….. Λέγαμε να πάμε όλοι παρέα για το δώρο της Φωτεινής. Εσύ ……………………………σύμφωνη;

- Ναι,……………………,  αλλά δεν………………………. πολύ χρόνο. Εσείς……………………. έτοιμοι;

- …………………..πανέτοιμοι. Ερχόμαστε από το σπίτι σου.

13 . Μεταφέρω τις προτάσεις στον άλλο αριθμό

Α) Αυτοί είναι φίλοι μας.   ---   Αυτός είναι ο φίλος μου.

Β) Έχει πρόβλημα με τα παιδιά του.- ………………………………………………………………………………………….

Γ) Είμαστε έτοιμοι να φύγουμε.-  ………………………………………………………………………………………

Στ) Είσαι καλός μαθητής; -  …………………………………………………………………………………………

13. Συμπληρώνω τον πίνακα όπως στο παράδειγμα:

Ενεργητική Φωνή	Παθητική φωνή
ανακατεύω	ανακατεύομαι
κουράζω
	δένομαι
κρύβω
	ποτίζομαι
βρέχω
	στρώνομαι
λούζω
	Κόβομαι

 14. Συμπληρώνω  τα παρακάτω κενά με τη κατάληξη -με ή -μαι.

Α) Έρχο…….. να δού…. μαζί το παιχνίδι.

Β) Πήγα…. όλοι μαζί να δού….. ένα ποδήλατο για το οποίο ενδιαφέρο….. .

Γ) Επειδή εγώ ζαλίζο…..,θα ανέβου…… σιγά σιγά.

Δ) Συμφωνήσα…… με τη μαμά να κοιμά…………. πιο αργά.

Ε) Θα εί…. απέναντι. Πρέπει να βρού……. και τους άλλους.

Στ) θα ποτίζου……..τα λουλούδια κάθε μέρα.

 15. Κλίνω το ρήμα πλένω και ζαλίζομαι

Ενεστώτας Ενεργητική φωνή	Ενεστώτας Παθητική  φωνή
Εγώ πλένω	Εγώ ζαλίζομαι

16. Συμπληρώνω με το σωστό τύπο του ρήματος

Κάθε Παρασκευή,ο αδερφός μου και εγώ ………………………. (καθαρίζω) το δωμάτιό μας.

• Οι γάτες …………………….(σκαρφαλώνω) στα δέντρα.

• Όταν παίζουμε κρυφτό ο Κώστας ………………………….(κρύβομαι) μέσα στη ντουλάπα.

• Εσείς …………………………………..(φοβάμαι) το σκοτάδι;

• Αυτοί ……………………………..(τσακώνομαι) συνέχεια και δε ……………………………(μιλώ) ο ένας στον άλλον.

• Εσείς  πότε ……………………………………………(μετακομίζω) στο καινούριο σου σπίτι;

• Εσείς δε ……………………………….(χρειάζομαι) βοήθεια.

17. Συμπληρώνω  τα παρακάτω κενά με τη κατάληξη  -τε ή -ται.

Α) Το ιατρείο βρίσκε…… κοντά στην πλατεία.

Β) Από εδώ που καθόμαστε φαίνε…… το γήπεδο.

Γ) Μη μιλά…………. δυνατά, γιατί το μωρό κοιμά…………

Δ) Μη φεύγε…………… τόσο γρήγορα. Μείνε……………………….. λίγο ακόμα.

Ε) Αυτό το σπίτι δεν πουλιέ……………………. Θέλετε να δεί……………………… κάποιο άλλο;

 18. Συμπληρώνω με τη γενική πτώση

Ενικός αριθμός	Πληθυντικός αριθμός
του αγώνα	των
Του προέδρου
	Των ανθρώπων
Του μήνα
	Των ποιητών
Του εμπόρου
	Των μαθητών

Ενικός αριθμός
Ονομαστική	η	πόλη	η	άσκηση	η	τάξη
Γενική	της		της		της
Αιτιατική	τη(ν)		τη(ν)		τη(ν)
Κλητική	-		-		-
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	οι	πόλεις	οι		οι
Γενική	των	πόλεων	των		των
Αιτιατική	τις	πόλεις	τις		τις
Κλητική	-	πόλεις	-		-

19. Συμπληρώνω στο σωστό αριθμό και πτώση

Η αδελφούλα μου έκανε πολλές ………………………………………(χαρά)όταν με είδε.

Έδωσα το ψωμί στη …………………………………(γιαγιά).

Στις ……………………..(πόλη)υπάρχει νέφος.

Βάψαμε τις…………………………………(αίθουσα) των…………………………………….(τάξη)

Από το σεισμό προκλήθηκαν μεγάλες ……………………………………(ζημιά)

Λύσαμε όλες τις………………………………………(άσκηση).

Βγάλαμε το τετράδιο των ………………………………………………….(άσκηση).

Η δασκάλα έκανε πολλές ………………………………..(ερώτηση) στο μάθημα της…………………………….(ιστορία)

20. Μεταφέρω στον άλλο αριθμό όπως στο παράδειγμα

Η σκέψη του ανθρώπου  - οι σκέψεις των ανθρώπων

Η μητέρα της  μαθήτριας -…………………………………………………………………….

Ο παππούς του μαθητή - ………………………………………………………………………….

η τέχνη του ανθρώπου - ……………………………………………………………………………

ο δρόμος της πόλης -…………………………………………………………………….

Ενικός αριθμός
Ονομαστική	το	βουνό	το	δέντρο	το	σύννεφο
Γενική	του		του		του
Αιτιατική	το		το		το
Κλητική	-		-		-
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	τα		τα		τα
Γενική	των		των		των
Αιτιατική	τα		τα		τα
Κλητική	-		-			-

Ενικός αριθμός
Ονομαστική	το	θέατρο	το	δάσος	το	παιδί
Γενική	του		του		του
Αιτιατική	το		το		το
Κλητική	-		-		-
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	τα		τα		τα
Γενική	των		των		των
Αιτιατική	τα		τα		τα
Κλητική	-		-			-

 21. Συμπληρώνω στο σωστό αριθμό και πτώση. Μετά μεταφέρω στον άλλο αριθμό

Ο καρπός του δέντρου  – οι καρποί των δέντρων

Το δέντρο του δάσους – τα …………………………… των …………………………………

Το χρώμα του χρήματος – τα ……………………………… των ………………………….

Το χαμόγελο του παιδιού – τα………………………………………………..των…………………………………………….

Το χρέος του ανθρώπου  - το χρέος των …………………………………………

Το φαγητό της γιαγιάς – τα……………………………………..των…………………………………………

Η εκλογή του προέδρου – η εκλογή των ……………………………………………………..

Το σπίτι  του γείτονα  - τα…………………………………………………των…………………………………………..

Ο κήπος του παππού – οι ……………………………………….των……………………………………………………….

Το καπέλο του ναύτη – τα…………………………………..των…………………………………………….

Η κιμωλία του πίνακα –  οι………………………………………..των ……………………………………………..

Ονομαστική	το	λάθος	το		μέρος		το		έδαφος
Γενική	του	λάθους	του		μέρους		του		εδάφους
Αιτιατική	το	λάθος	το		μέρος		το		έδαφος
Κλητική	-	λάθος	-		μέρος		-		έδαφος
Πληθυντικός αριθμός
Ονομαστική	τα	λάθη		τα		μέρη		τα		εδάφη
Γενική	των	λαθών		των		μερών		των		εδαφών
Αιτιατική	τα	λάθη		τα		μέρη		τα		εδάφη
Κλητική	-	λάθη		-		μέρη		-		εδάφη

22. Συμπληρώνω

Ονομ. ενικού	Γενική ενικού	Ονομ. πληθυντικού	Γενική πληθυντικού
το έδαφος
το πέλαγος
το μέγεθος
το έθνος
το είδος

 23. Γράφω το δεύτερο ουσιαστικό στη γενική:

η φροντίδα – το βρέφος:________________________

η ομορφιά – το δάσος:__________________________

οι φωνές – το πλήθος:__________________________

η διόρθωση – το λάθος:_________________________

           

Οι χρόνοι του ρήματος φανερώνουν:
Το παρελθόν (πριν)	Το παρόν (τώρα)	Το μέλλον (έπειτα)
Έτρεχα στην αυλή. Έτρεξα στην αυλή.	Τρέχω στην αυλή. Έχω τρέξει στην αυλή.	Θα τρέχω στην αυλή. Θα τρέξω στην αυλή.

Οι χρόνοι του ρήματος που δείχνουν ότι κάτι έγινε στο παρελθόν είναι ο παρατατικός, ο αόριστος και ο υπερσυντέλικος.

Παρατατικός	Αόριστος
Τα ρήματα που είναι στον παρατατικό μας δείχνουν τι γινόταν συνέχεια στο παρελθόν. Πχ: Τα παιδιά έπαιζαν ποδόσφαιρο όλο το απόγευμα. Κλίση: εγώ      έπαιζ-α εσύ      έπαιζ-ες αυτός    έπαιζ-ε εμείς    παίζ-αμε εσείς    παίζ-ατε αυτοί    έπαιζ-αν	Τα ρήματα που είναι στον αόριστο μας δείχνουν τι έγινε για μια στιγμή στο παρελθόν. Πχ: Χτες χτύπησα το πόδι μου! Κλίση: εγώ     έπαιξ-α εσύ     έπαιξ-ες αυτός   έπαιξ-ε εμείς   παίξ-αμε εσείς   παίξ-ατε αυτοί   έπαιξ-αν

24. Κλίνω τον Παρατατικό και Αόριστο του ρήματος γράφω

Παρατατικός	Αόριστος

Ø     Το βοηθητικό ρήμα είμαι κλίνεται με τον ίδιο τρόπο και στον Παρατατικό και στον Αόριστο.

Παρατατικός και Αόριστος
εγώ     ήμουν	εμείς      ήμαστε (ήμασταν)
εσύ     ήσουν	εσείς      ήσαστε (ήσασταν)
αυτός   ήταν	αυτοί      ήταν

Ø       

Ανώμαλα ρήματα που πρέπει να προσέχω την ορθογραφία τους

Ενεστώτας	Αόριστος	Ενεστώτας	Αόριστος
ανεβαίνω κατεβαίνω μπαίνω βγαίνω πηγαίνω έρχομαι μένω φεύγω πλένω βρίσκω βλέπω	ανέβηκα κατέβηκα μπήκα βγήκα πήγα ήρθα έμεινα έφυγα έπλυνα βρήκα είδα	λέω πίνω παίρνω τρώω δακρύζω αθροίζω δανείζω στέλνω μεθώ ντύνω	είπα ήπια πήρα έφαγα δάκρυσα άθροισα δάνεισα έστειλα μέθυσα έντυσα

25. Συμπληρώνω στον Αόριστο

Χτες δεν ………………………………….(πηγαίνω) σχολείο. …………………….(είμαι) άρρωστος και …………………………………………..(έρχομαι) ο γιατρός σπίτι. …………………………….(μένω) τρεις μέρες στο κρεβάτι και δεν ………………..(βλέπω) τους συμμαθητές μου.

26. Συμπληρώνω

1. Η Εύα ποτίζει  τα λουλούδια.

Παρατατικός: Η Εύα  …………………………………………… τα λουλούδια.

Αόριστος: Η Εύα  …………………………………………… τα λουλούδια
.

2. Τα παιδιά γράφουν στο τετράδιο.

Παρατατικός: Τα παιδιά ………………………… στο τετράδιο.

Αόριστος: Τα παιδιά ………………………… στο τετράδιο.

3. Ο Στέλιος κι ο Νικόλας διαβάζουν το μάθημα. .

Παρατατικός: Ο Στέλιος κι ο Νικόλας ……………………… το μάθημα.

Αόριστος: Ο Στέλιος κι ο Νικόλας ……………………… το μάθημα.

4. Τα παιδιά σβήνουν τη φωτιά.

Παρατατικός: Τα παιδιά  ………………………….τη φωτιά.

Αόριστος: Τα παιδιά  ………………………….τη φωτιά.

5. Η δασκάλα βοηθάει τους μαθητές. .

Παρατατικός: Η δασκάλα ……………………… τους μαθητές

Αόριστος: Η δασκάλα …………………………….. τους μαθητές

6. Κλειδώνουμε την πόρτα και ασφαλίζουμε το σπίτι.

Παρατατικός …………………………… την πόρτα και ………………………………………………το σπίτι.

Αόριστος: …………………………… την πόρτα και ………………………………………………το σπίτι.

7. Ποτίζεις τα λαχανικά και κλαδεύεις τα δέντρα.

Παρατατικός  ……………………….. τα λαχανικά και ………………………………………. τα δέντρα

Αόριστος: ……………………….. τα λαχανικά και ………………………………………. τα δέντρα

8. Ενεστώτας ………………………………. τις βίδες και ………………………………… τα καρφιά

Παρατατικός    Βίδωνες τις βίδες και κάρφωνες τα καρφιά

Αόριστος ………………………………. τις βίδες και ………………………………… τα καρφιά

Σύνθετες λέξεις

Σύνθεση λέγεται η ένωση δύο (ή και τριών) διαφορετικών λέξεων για να σχηματιστεί μια νέα λέξη. Η νέα αυτή λέξη λέγεται σύνθετη λέξη.

Πχ: μαχαίρια + πιρούνια   μαχαιροπίρουνα

       μπαίνω + βγαίνω      μπαινοβγαίνω

       παρά + μένω       ; παραμένω

Πολλές λέξεις όταν ενώνονται, παίρνουν ανάμεσά τους ένα φωνήεν, το - ο - , το οποίο μπαίνει στη θέση της κατάληξης της πρώτης λέξης.

Πχ: νύχτα + λουλούδι       νυχτολούλουδο

       χελιδόνι + φωλιά      χελιδονοφωλιά

27. Σχηματίζω σύνθετες λέξεις από τα παρακάτω ζευγάρια λέξεων

λύκος + σκύλος
ακριβά + πληρώνω
ανοίγω + κλείνω
σιγά + τραγουδώ
χελιδόνι + φωλιά
χαρτί + σακούλα
αλάτι + πιπέρι
κατά + θέτω
κατά + φέρνω
κατά + κρίνω
κατά + τρέχω
κατά + γράφω
κατά + λαμβάνω

28.Πώς λέγεται αυτός που….           29.Από ποιες λέξεις σχηματίστηκαν οι     παρακάτω σύνθετες λέξεις,  

πουλάει βιβλία
πουλάει λουλούδια (άνθη)		παράπονο	+
πουλάει εφημερίδες		φαροφύλακας
πουλάει βενζίνη		κατακόκκινος
Πουλάει κρέας		χιονοπόλεμος
Πουλάει κοσμήματα		αντιγράφω

Χρονικοί και αιτιολογικοί σύνδεσμοι

Οι μικρές άκλιτες λέξεις που μας βοηθούν να συνδέσουμε λέξεις ή προτάσεις μεταξύ τους λέγονται σύνδεσμοι. Εμείς εδώ θα μάθουμε μερικούς αιτιολογικούς και χρονικούς συνδέσμους. 

Αιτιολογικοί σύνδεσμοι (τους χρησιμοποιούμε για να εξηγήσουμε, να δικαιολογήσουμε κάτι) : γιατί, επειδή, αφού

Πχ: Δε διάβασα, γιατί  είχα πυρετό.

Χρονικοί σύνδεσμοι (τους χρησιμοποιήσουμε για να δείξουμε πότε συμβαίνει κάτι) : όταν, μόλις, καθώς, ενώ, πριν, προτού, όποτε :

Πχ: Έφαγα, όταν γύρισα σπίτι.

30. Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο σύνδεσμό.
γιατί, επειδή, καθώς, ενώ, μόλις, όταν

Α) Θα σου πω τι έγινε, ……………. έρθω στο σπίτι.

Β)………………. που το πρόλαβα το λεωφορείο.

Γ) Η Χριστίνα  έβαλε τα κλάματα ……………..τη μάλωσα.

Δ)…………………. έμπαινα στο σπίτι ένας περίεργος θόρυβος ακούστηκε.

Ε) ………………….έκανα τα μαθήματά μου, η μαμά μου μαγείρευε στην κουζίνα.

Στ) Έλα γρήγορα ………………………δεν μπορώ να περιμένω.

Παραθετικά Επιθέτων

Θετικός βαθμός

Η Ήρα είναι όμορφη .

Συγκριτικός βαθμός

Η Αθηνά είναι πιο όμορφη από την Ήρα.

Η Αθηνά είναι ομορφότερη από την Ήρα.

Υπερθετικός βαθμός

Η Αφροδίτη είναι η πιο όμορφη απ’ όλες.

Η Αφροδίτη είναι ομορφότατη.   

Στις παραπάνω προτάσεις όλες οι θεές  έχουν ένα κοινό γνώρισμα: την ομορφιά. Κάθε θεά, όμως, έχει αυτό το γνώρισμα σε διαφορετικό βαθμό σε σύγκριση άλλες. Για να δείξουμε τις διαφορές των θεών ως προς την ομορφιά, χρησιμοποιούμε ξεχωριστούς τύπους του ίδιου επιθέτου. Οι τύποι αυτοί ονομάζονται παραθετικά του επιθέτου.

Οι βαθμοί του επιθέτου είναι τρεις: ο θετικός, ο συγκριτικός και ο υπερθετικός. Ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός ενός επιθέτου ονομάζονται παραθετικά του επιθέτου
.

Πώς σχηματίζονται τα παραθετικά

(δηλ. ο συγκριτικός και ο υπερθετικός βαθμός

Θετικός βαθμός	Συγκριτικός	Σχετικός υπερθετικός
ωραίος	ωραιότερος πιο ωραίος	ωραιότατος ο ωραιότερος ο πιο ωραίος
βαθύς	βαθύτερος πιο βαθύς	βαθύτατος ο βαθύτερος ο πιο βαθύς
επιμελής	επιμελέστερος πιο επιμελής	επιμελέστατος ο επιμελέστερος ο πιο επιμελής

31. Συμπληρώνω

Θετικός βαθμός	Συγκριτικός βαθμός	Υπερθετικός βαθμός
δυνατός
βαθύς
χαμηλός
δροσερός
βαρύς
σαφής
νέος
άσκημος
ζωηρός
επιμελής

32. Σχηματίζω φράσεις όπως στο παράδειγμα.

πολυκατοικία-ψηλή-μονοκατοικία)

Η πολυκατοικία είναι ψηλότερη από τη μονοκατοικία.

(αεροπλάνο – γρήγορο – τρένο)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

(ωκεανός – βαθύς – λίμνη)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

(ξύλο – σκληρό – πλαστελίνη)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

            Ποιοι είναι οι χρόνοι του ρήματος;

Ενεστώτας	Κάτι  που γίνεται στο παρόν  συνέχεια (εξακολουθητικά) ή κάτι που επαναλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο Πχ γράφω, παίζω, διαβάζω  (τώρα αλλά  και κάθε μέρα )
Παρατατικός	Κάτι  που γινόταν στο παρελθόν  συνέχεια. Π.χ. έγραφα, έπαιζα, διάβαζα,
Αόριστος	Κάτι που έγινε στο παρελθόν συνοπτικά (μια φορά) Πχ έγραψα, έπαιξα, διάβασα,
Στιγμιαίος Μέλλοντας	Κάτι που θα γίνει κάποτε στο μέλλον συνοπτικά (μια φορά) Πχ. Θα γράψω, θα παίξω, θα διαβάσω
Εξακολουθητικός Μέλλοντας	Κάτι που θα γίνεται στο μέλλον εξακολουθητικά (συνέχεια) Πχ θα γράφω, θα παίζω, θα διαβάζω
Παρακείμενος	Κάτι που άρχισε στο παρελθόν , σήμερα έχει τελειώσει (συνεχίζει όμως να υφίσταται)   Πχ έχω γράψει, έχω παίξει, έχω διαβάσει
Υπερσυντέλικος	Κάτι που έγινε στο παρελθόν πριν από κάποιο άλλο γεγονός Πχ. Είχα γράψει, είχα διαβάσει, είχα παίξει  (πριν έρθεις)